Muhyiddin İbn-i Arabi
1165 - 1239

İbn-i Arabi Endülüste doğmuştu. Daha sonra Medine üzerinden Bağdat ve Şama gitmişti. Hayatı boyunca sayısız eser yazdı. Bazıları bu sayının 500 ü bulduğunu söyler. Eserlerinden İbn-i Arabinin ilmi derinliği hemen anlaşılır. Kendisine bu yüzde Şeyh-i Ekber denmiştir. Yani En Büyük Şeyh. İbn-i Arabiyi anlamak için dünya çapında onlarca çalışma vardır.

Şeyh-i Ekber İbn-i Arabinin tek mutlak varlığın Allah olduğunu, tüm maddelerin ve zamanın his ve vehim mertebesinde (algı düzeyinde) yaratıldığını açıklayan pek çok sözü vardır. Özellikle Fusüs-ül Hikem ( Hikmetlerin Özü) adlı kitabında bu konuyu çok geniş anlatmıştır. Bu anlatımlardan iki örnek verelim:

" Biz diyoruz ki, bilmelisin ki, Hak'tan (Allah'tan) başka varlıklar, yahut alem adıyla anılan şey, Hak'ka nispetle bir şahsın gölgesi gibidir.
Böyle olunca masiva, yani Allah'tan başka olan varlıklar, Allah'ın gölgesidir...
Gölge şüphesiz histe mevcuttur."
( Fusus-ül Hikem, çev. Nuri Gençosman, İstanbul 1990, s. 117-18)

"Hazreti Muhammed Aleyhisselam 'insanlar uykudadır, öldükleri vakit uyanırlar" buyurmuştur. Demek ki, dünya hayatında gördüğü şeyler uyuyan kimsenin rüyasında gördüğü şeyler gibidir. Yani hayaldir."
( Fusus-ül Hikem, çev. Nuri Gençosman, İstanbul 1990, s. 220)